ΔΙΑΛΕΞΗ ΕΙΣ ΜΝΗΜΗ ΧΡΗΣΤΟΥ ΤΖΑΪΤΟΥΡΙΔΗ

Ο Δρ. Χρίστος Κληρίδης ομιλητής σε διάλεξη που διοργάνωσε το Πανεπιστήμιο Κύπρου με θέμα "Το Γνωμοδοτικό Συμβούλιο και οι διορισμοί στο Δικαστικό Σώμα" ανέφερε μεταξύ άλλων,

"Το Γνωμοδοτικό Συμβούλιο ήταν μία καινοτόμος και σημαντική πρόταση, η οποία αποσκοπούσε στην βελτίωση του συστήματος διορισμού δικαστών στην Ανώτατη Βαθμίδα της Δικαιοσύνης στην Κύπρο. Ως γνωστό, με βάση το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας, όπως προσαρμόστηκε με το Δίκαιο της Ανάγκης του 1964, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας διορίζει τους Δικαστές του Ανωτάτου Δικαστηρίου, όπως συστάθηκε το 1964, και λειτούργησε μέχρι την 1η Ιουλίου του 2023.

Δημιουργήθηκε ένα άτυπο convention, δηλαδή εθιμοτυπική πρακτική όλα αυτά τα χρόνια, σύμφωνα με την οποία, ο Πρόεδρος ζητούσε κατά κανόνα και υιοθετούσε τη σύσταση του Ανωτάτου Δικαστηρίου στον διορισμό Δικαστή στο Ανώτατο Δικαστήριο όταν η θέση καινούτο.

Το σύστημα αυτό έγινε δέχτης κριτικής από νομικούς κύκλους, ιδιαίτερα τον δικηγορικό κόσμο, και με την λειτουργία του Πανεπιστημίων τα τελευταία χρόνια, από πανεπιστημιακούς.

Το Συμβούλιο του Π.Δ.Σ., εισηγήθηκε με την θέσπιση της Νομοθεσίας τον Ιούλιο του 2022, τη συμμετοχή του Χάρη Δημητρίου, τότε Προέδρου Δικηγορικού Συλλόγου Λεμεσού, και Αλεξάνδρας Πελαγία, σαν μέλη του Μεταβατικού Γνωμοδοτικού Συμβουλίου, και στη συνέχεια του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου. Προηγήθηκε άτυπη διαβούλευση. Το πρώτο Μεταβατικό Γνωμοδοτικό Συμβούλιο λειτούργησε με άψογο τρόπο. Κάθε άλλο παρά παρατηρητές ήσαν τα τρία μέλη του Δικηγορικού Σώματος. Συμμετείχαν πλήρως σε όλες τις συνεδριάσεις του Συμβουλίου με θετικό τρόπο και αίσθημα ευθύνης. Εξέφρασαν την άποψή τους για όλους τους υποψήφιους . Υποψήφιοι για τις 3 θέσεις ήσαν και δικαστές και δικηγόροι. Από τις 9 θέσεις οι 6 είχαν δια νόμου πληρωθεί από τους έξι δικαστές του Ανωτάτου Δικαστηρίου.  Μεταξύ των υποψηφίων υπήρξαν και έγκριτοι δικηγόροι.

Τελικά με βάση και τις συστάσεις του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου, διορίστηκαν από τον Πρόεδρο δύο ικανοί Προέδροι Επαρχιακών Δικαστηρίων και η ικανότατη Πρόεδρος του Διοικητικού Δικαστηρίου. Ο διορισμός της τελευταίας «έσπασε» και την εθιμοτυπική πρακτική διορισμού στο Ανώτατο των εκάστοτε Διοικητικών Προέδρων Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας.   Θεωρώ τούτο σαν μία πολύ θετική εξέλιξη.  

Στην τελευταία έκθεση του Rule of Law 2022 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, εκφράζονται κάποιες αμφιβολίες που αφορούν το Γνωμοδοτικό Συμβούλιο και γίνονται συστάσεις οι οποίες υιοθετήθηκαν από την Επιτροπή της Βενετίας στις 13 Δεκεμβρίου του 2021.  

Η ανυπαρξία δικαιώματος προσβολής των συστάσεων/αποφάσεων του Γνωμοδοτικού  Συμβουλίου, και η απουσία καθαρών θεσμοθετημένων κριτηρίων για τους διορισμούς, δημιουργεί ανησυχίες. Οι συστάσεις της Επιτροπής της Βενετίας ήσαν συγκεκριμένες:
(1) Οι συστάσεις του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου θα πρέπει να είναι όχι με αλφαβητική σειρά προς τον Πρόεδρο αλλά αναλόγως της αξίας.
(2) Η αιτιολόγηση των αποφάσεων πρέπει να είναι διαθέσιμη στους αιτητές εάν το επιθυμούν.
(3) Ανεπιτυχών αιτητής πρέπει να έχει το δικαίωμα προσβολής της απόφασης.
(4) Πρέπει να θεσμοθετηθούν καθαρά κριτήρια για τους διορισμούς τα οποία θα είναι δεσμευτικά για το Συμβούλιο.
(5) Ο Πρόεδρος οφείλει να δίδει τους λόγους γραπτώς τυχόν απόκλισης από τις συστάσεις του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου.  

Όλα τα πιο πάνω στο πλαίσιο παροχής των εχέγγυων για την εύρυθμη λειτουργία και ανεξαρτησίας  της δικαστικής εξουσίας σε Ευρωπαϊκό Κράτος Δικαίου.  

Θεωρώ πως όλες οι συστάσεις είναι προς την ορθή κατεύθυνση και θα πρέπει να μελετηθούν σοβαρά από όλους τους εμπλεκόμενους με στόχο περαιτέρω βελτίωση στους όρους λειτουργίας του Γνωμοδοτικού Συμβούλιου."

Μπορείτε να βρείτε ολόκληρη την ομιλία του Δρ. Κληρίδη στο αρχείο πιο κάτω.