Γαλλία και Γερμανία κινούνται ανοιχτά για επανατοποθέτηση της Ευρωπαϊκής προοπτικής της Τουρκίας. Πολύ πιθανόν και άλλες ευρωπαϊκές χώρες να αφουγκραστούν την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη που φέρει την Τουρκία με καθεστώς ειδικής σχέσης και όχι πλήρους μέλους. Κύπρος και Ελλάδα από τουλάχιστον το 1991 δούλεψαν στη φιλοσοφία της πλήρους ένταξης της Κυπριακής Δημοκρατίας με το σκεπτικό ότι η αίτηση από μόνη της θα είχε καταλυτικές επιπτώσεις στην προσπάθεια εξεύρεσης λύσης του Κυπριακού - Δόγμα Γιάννου Κρανιδιώτη. Το Δόγμα Χόλμπρουκ συνέδεσε την ένταξη της Κύπρου με την ένταξη της Τουρκίας από το 1999.
Τελικά η πολιτική αυτή, πέτυχε όσον αφορά την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας και αυτό είναι εις πίστην όλων που εργάστηκαν γνήσιαπρος αυτή την κατεύθυνση, αλλά δεν πέτυχε να φέρει την Τουρκία πιο κοντά στη λύση. Τούτο επειδή οι Αγγλοαμερικανοί οι οποίοι στήριξαν την ένταξη της Κύπρου, το έκαναν ελπίζοντας ότι οι τότε Κυβερνήσεις Ελλάδας και Κύπρου σαν αντάλλαγμα θα αποδεχόντουσαν το Σχέδιο Ανάν που δέχθηκε και η Τουρκία. Μετά την ένταξη μας και την απόρριψη του Σχεδίου Ανάν από τους Ελληνοκύπριους, οι Κυβερνήσεις Ελλάδας και Κύπρου δούλεψαν στη λογική της ένθερμης υποστήριξης της προοπτικής ένταξης της Τουρκίας χωρίς όμως να είναι διατεθειμένες να αναστείλουν την ενταξιακή πορεία της με άλυτο το Κυπριακό.
Λευκωσία και Αθήνα χαμήλωσαν τον πήχη στο ελάχιστο και ασφαλώς δεν πήραν ούτε και το ελάχιστο. Αντίθετα εισέπρατταν πιέσεις για άρση της απομόνωσης Η Τουρκία παρέμεινε αθεράπευτα διχοτομική και άρχισε να αμφισβητεί η ίδια την ενταξιακή της πορεία. Δεν είναι προφανώς διατεθειμένη να απαλλαγεί από το στρατιωτικοοικονομικό κατεστημένο χάριν της ένταξης. Συνεπώς έχουμε τη γνώμη ότι αντί να δημιουργούμε δυσφορία σε κύκλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την εμμονή μας στην ένταξη της Τουρκίας χωρίς παράλληλα να είμαστε και διατεθειμένοι να ψηλώσουμε τον πήχη, θα πρέπει να συμπορευτούμε με τη θέση ότι ήδη η Τουρκία με τη συμπεριφορά της οδεύει προς ειδική σχέση. Αυτή τη φορά θα πρέπει όμως γι’αυτή την ειδική σχέση να βάλουμε τον πήχη πιο ψηλά από την αρχή ενόψει της όλης συμπεριφοράς της Τουρκίας μέχρι σήμερα. Η πίεση θα πρέπει να αυξηθεί και όχι να μειωθεί έστω και για την προοπτική της ειδικής σχέσης. Η φοβία ότι αναστολή της ενταξιακής πορείας ή διακοπή της σημαίνει ότι η Τουρκία δεν θα πιέζεται για λύση είναι λανθασμένη. Θα εξακολουθεί να πιέζεται ακόμα και για την ειδική σχέση αν επιμένουμε.
Ας το πάρουμε λοιπόν απόφαση ότι η Τουρκία θα πορευτεί για ειδική σχέση και όχι για ένταξη. Η πορεία της θα μπει στο περιθώριο όχι λόγω Κυπριακού μόνο, αλλά λόγω και της άρνησης της να προχωρήσει ευρωπαϊκά και της Ευρωπαϊκής Κοινής Γνώμης. Ας προετοιμαστούμε στη διαχείριση της πορείας της προς ειδική σχέση, ελπίζοντας ότι αυτή την φορά δεν θα επαναλάβουμε τα λάθη της 17ης Δεκεμβρίου 2004 και Οκτωβρίου 2005. Ήδη στην Ευρωπαϊκή Ένωση ακόμα και για την ειδική σχέση θα ζητηθεί από την Τουρκία να εφαρμόσει την Τελωνειακή Ένωση και στην Κύπρο. Εναπόκειται σε εμάς να αποκτήσουμε και εκείνο το κάτι πρόσθετο δικαιωματικά πλέον και μακριά από το σύνδρομο κατωτερότητας απόρριψης του Σχεδίου Ανάν που μας οδήγησε στα λάθη του εμπορίου της Πράσινης Γραμμής και στο φιάσκο της 17ης Δεκεμβρίου 2004.
Δρ. Χρίστος Κληρίδης
25 Σεπτεμβρίου 2006