Το δεκαπενθήμερο που μας πέρασε παρακολουθήσαμε με μεγάλη ανησυχία το περιστατικό μαζικών απολύσεων υπαλλήλων της Συνεργατικής Κυπριακής Τράπεζας (‘ΣΚΤ’). Η ΣΚΤ προέβηκε στην απόλυση αριθμού υπαλλήλων της με άμεση ισχύ με το δικαιολογητικό της διάπραξης πειθαρχικού παραπτώματος για μη εξυπηρετούμενους λογαριασμούς και δάνεια τους. Το περιστατικό αυτό προκάλεσε έντονα το νομικό ερώτημα αν τέτοιου είδους απολύσεις είναι δικαιολογημένες.
Σε ποίες περιπτώσεις συνεπώς δικαιολογείται μια τέτοια απόλυση και ποια είναι τα δικαιώματα των εργοδοτούμενων;
Ως ανέφερε με βάση τους πειθαρχικούς κώδικες της η ΣΚΤ, κρίθηκε ότι η μη εξυπηρέτηση δανείου από υπάλληλό της ιδίας Τράπεζας αποτελεί διάπραξη πειθαρχικού παραπτώματος ένεκα υπέρβασης χωρίς έγκριση και ή παράτυπη λειτουργία των λογαριασμών. Σύμφωνα όμως με τον περί Τερματισμού Απασχολήσεως Νόμο Ν. 24/1967, του οποίου βασικός σκοπός μεταξύ άλλων είναι η προστασία όλων των εργοδοτούμενων από αδικαιολόγητες απολύσεις, δεν προκύπτει τέτοιο ζήτημα.
Πρώτον εγείρετε το θέμα κατά πόσο ο λόγος που προβλήθηκε είναι νόμιμος και κατά δεύτερο αν και εφόσον είναι νόμιμος, τότε ποια η νόμιμη περίοδος προειδοποίησης για τον εκάστοτε εργοδοτούμενο;
Τερματισμός απασχόλησης χωρίς προειδοποίηση μπορεί να γίνει μόνο σε συγκεκριμένες περιπτώσεις. Για παράδειγμα, σε περίπτωση δοκιμαστικής περιόδου, δεν απαιτείται περίοδος προειδοποίησης. Η δοκιμαστική περίοδος είναι 26 εβδομάδες αλλά μπορεί να παραταθεί για περίοδο μέχρι 104 εβδομάδες νοουμένου ότι αυτή καθορίστηκε με συμφωνία μεταξύ εργοδότη και εργοδοτουμένων κατά τον χρόνο πρόσληψης του.
Επιπρόσθετα, άλλες περιπτώσεις τερματισμού απασχόλησης χωρίς προειδοποίηση και χωρίς το δικαίωμα σε αποζημίωση περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων, όταν η διαγωγή του εργοδοτούμενου είναι τέτοια που καθιστά σαφές την σχέση εργοδότη και εργοδοτούμενου αδύνατο να συνεχισθεί ή όταν ο εργοδοτούμενος διαπράξει σοβαρό παράπτωμα κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του. Επίσης, όταν ο εργοδοτούμενος διάπραξη ποινικό αδίκημα κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του χωρίς τη ρητή ή σιωπηρή συγκατάθεση του εργοδότη του και επιδείξει απρεπή διαγωγή κατά τον χρόνο εκτέλεσης των καθηκόντων του ή ακόμη και όταν υπάρξει σοβαρή ή επαναλαμβανόμενη παράβαση ή παραγνώριση κανονισμών εργασία ή άλλων κανονισμών σε σχέση με την απασχόληση.
Η ΣΚΤ προέβηκε σε μαζικές απολύσεις άμεσης ισχύος με το δικαιολογητικό της διάπραξης πειθαρχικού αδικήματος.
Με βάση τη Νομολογία παρατηρείται ότι παράβαση κανονισμών εργασίας μπορεί να δικαιολογήσει τέτοια απόλυση. Αποτελεί όμως η μη εξυπηρέτηση δανείου από έναν υπάλληλο της ίδιας της τράπεζας αίτιο απόλυσης ως παράβαση των κανονισμών εργασίας; Επίσης, έχοντας υπόψη ότι στην περίπτωση τερματισμού απασχόλησης χωρίς προειδοποίηση, ο εργοδότης πρέπει να ασκήσει το δικαίωμα του για απόλυση μέσα σε λογικό χρονικό διάστημα, διαφορετικά μια τέτοια είδους απόλυση θεωρείται αδικαιολόγητη, έδρασε μέσα σε λογικό χρονικό διάστημα η ΣΚΤ αναφορικά με όλες τις απολύσεις; Ήταν όλα τα δάνεια των υπαλλήλων της μη εξυπηρετούμενα για την ίδια χρονική περίοδο;
Η ΣΚΤ εφάρμοσε ένα μέτρο προς όλους τους υπάλληλους της οι οποίοι έχουν για οποιοδήποτε λόγο μη εξυπηρετούμενο δάνειο ή λογαριασμό στην ΣΚΤ χωρίς ουσιαστικά να εξετάσει την κάθε περίπτωση.
Είναι η γνώμη μας ότι μια τέτοιου είδους απόλυση δεν δικαιολογείται επί αυτού του αίτιου. Τα δάνεια έγιναν από πελάτες. Το γεγονός ότι κάποιοι από τους πελάτες αποτελούσαν επίσης και εργοδοτούμενους στην ΣΚΤ δεν δύναται να θέσει τους εργοδοτούμενους σε δυσμενέστερη θέση από τους υπόλοιπους πελάτες της ΣΚΤ αλλά ούτε και δύναται να επιτρέψει να κριθεί ένας υπάλληλός ως ασυνεπής κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του.
Ασυνέπεια ενδέχεται να υπήρχε στις υποχρεώσεις τους ως πελάτες, όχι όμως στις υποχρεώσεις τους ως υπάλληλοι. Οι δύο αυτές ιδιότητες τους δεν πρέπει να συγχύζονται.
Μια απόλυση επί αυτού του λόγου, αφήνει δε τους υπαλλήλους της ΣΚΤ σε δυσμενέστερη θέση από τους πελάτες εφόσον οι υπόλοιποι πελάτες τις ΣΚΤ οι οποίοι κρίνονται επίσης ως μη συνεπείς, δεν έχασαν την δουλεία τους. Το δυσμενές αυτό μέτρο που εφαρμόστηκε ενδέχεται όχι μόνο να παραβιάζει τις αρχές της χρηστής διοίκησης αλλά να παραβιάζει τις συνταγματικές πρόνοιες των αρχών της ισότητας και της αναλογικότητας.
Όλα τα ανωτέρω ερωτήματα οδηγούν στο συμπέρασμα ότι αυτού του είδους απόλυση και επί αυτόν τον λόγο από την ΣΚΤ ενδέχεται να μην δικαιολογείτο. Εξ’ ου πιθανότατα και η ΣΚΤ να προέβηκε σε ανάκληση των εν λόγω απολύσεων.
Κρίστια Πολυβίου
Δικηγόρος