Άρθρο του Παπαρηγόπουλου, απο την έκδοση National Geographic της Έλλαδας
Ιστορία του Ελληνικού Έθνους
Στους πανάρχαιους εκείνους χρόνους συναντάμε μόνο σπέρματα ρητορικής δεινότητας, που τόσο άκμασε αργότερα, και το ίδιο συμβαίνει και με την ευνομία. Η λέξη "νόμος" δεν απαντάται στα ομηρικά έπη και μάταια θα αναζητήσουμε σε αυτά έστω και την παραμικρή αναφορά σε συνελεύσεις για νομοθετικό σκοπό. Αυτός ο όρος απαντάται μόνο δύο φορές στον Ησίοδο, ενώ τη θεική και την ανθρώπινη δικαιοσύνη εκφράζουν άλλες λέξεις, όπως δίκη, θέμις, των οποίων η σημασία δεν είναι ξεκάθαρη. Η λέξη θέμις στον Όμηρο μερικές φορές αναφέρεται σε πρόσωπο που έχει αναλάβει το σημαντικό έργο να συγκαλεί και να διαλύει την αγορά είτε των θεών είτε των ανθρώπων και επιπλέον κάνει και ορισμένα άλλα πράγματα. Μάλιστα, κάποια στιγμή η Θέμις προσωποποιήθηκε και εμφανίστηκε ως σύντροφος και ακόλουθος του Δία.
Σύμφωνα με αυτά που λεει ο Ησίοδος, η Θέμις ως πρόσωπο είναι ίσως η πιο αρχαία σημασία της λέξης. Οι θέμιστες, δηλαδή η λέξη θέμις στον πληθυντικό αριθμό, δεν αποτελούσαν πρόσωπα αλλά αποφάσεις του Δία που τις μεταβίβαζε η Θέμις. Αυτές τις αποφάσεις, ο βασιλιάς που ενεργούσε κατ’ εντολή του Δία, τις έπαιρνε έτοιμες από τον τελευταίο, τη στιγμή που έπαιρνε και το σκήπτρο, με το οποίο αποκτούσε την εξουσία να διατάζει. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο σκήπτρο, θέμιστες, δίκες αναφέρονται πάντοτε μαζί.
Οι θέμιστες λοιπόν, ή δίκες, δεν ήταν νόμοι με γενική ισχύ, αλλά ειδικές αποφάσεις. Αυτές έλυναν προσωπικές διαφορές και περιόριζαν τις ακολασίες των ανθρώπων στην ιδιωτική τους ζωή, γιατί ο Δίας και ο εκπρόσωπος του βασιλιάς ήταν δικαστές και όχι νομοθέτες. Εκείνες οι αποφάσεις, οι θέμιστες – οι δικές – θεωρούνται σύνολο έτοιμων πραγμάτων, τα οποία οι βασιλιάδες κρατούσαν στα χέρια τους, όπως κρατούσαν το σκήπτρο, έτοιμοι να τις κοινοποιήσουν, μόλις δινόταν η κατάλληλη αφορμή. Ο πληθυντικός δικες συναντάται στον Όμηρο πολύ πιο συχνά από την δίκη. Σπάνια η λέξη δίκη σημαίνει την αφηρημένη έννοια του δικαίου. Πιο συχνά σήμαινε την προσωπική αξίωση του κάθε ανθρώπου για δικαιοσύνη, ενώ μερικές φορές απλά τις καθιερωμένες συνήθειες ομάδων, την κοινή μοίρα, όπως δμώων δίκη, γερόντων δίκη, βασιλέων δίκη, θεών δίκη. Με την ίδια σημασία μερικές φορές συναντάται και η λέξη θέμις.
Αγαλμα της Θέμιδος. Σύμφωνα με τον Ησίοδο, η Θέμις υπήρξε και σύζυγος του Δία. Έργο του Γάλλου γλύπτη Jean Antoine Houdon, του 1810. Βρίσκεται στο Παρίσι, Palais Bourbon - Assemble Nationale.