"Η επιλογή μου δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία."
Η συμπερίληψη του Xρίστου Κληρίδη στο ψηφοδέλτιο του ΔΗΣΥ ως αριστίνδην υποψηφίου, εκτός του ότι συγκέντρωσε τα πυρά του ΑΚΕΛ, προκάλεσε δυσφορία και εντός της παράταξης, λόγω των διαχρονικών του θέσεων στο Κυπριακό, οι οποίες βρίσκονται σε πλήρη αντίθεση με τις επίσημες θέσεις του κόμματος. «Η διαφορετικότητα της άποψης είναι και η ομορφιά της δημοκρατίας», δηλώνει ο ίδιος σε συνέντευξη που παραχώρησε στην «Κ».
-Είστε από τους πολιτικούς που έχουν ταχθεί ανοικτά εναντίον της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας ως βάσης λύσης. Πόσο εφικτή αλλά και συνετή είναι η αξίωση για αλλαγή της συγκεκριμένης βάσης, νοουμένου ότι είναι επί αυτής που διεξάγονται οι συνομιλίες εδώ και 34 χρόνια;
Υποστηρίζω λύση, ανεξάρτητα ονοματολογίας, η οποία θα σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα, το κοινοτικό κεκτημένο και το διεθνές δίκαιο. Δυστυχώς, όταν οι Τούρκοι ομιλούν περί διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας, εννοούν στην πραγματικότητα συνομοσπονδία. Με δεδομένο ότι δεν υπάρχει αποδεκτή συνταγματική ορολογία της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας, αδίκως η δική μας πλευρά έχει εγκλωβισθεί σε ονοματολογίες και συνθήματα. Η ίδια η Τουρκία, με την ανακήρυξη του ψευδοκράτους της ούτω καλούμενης «ΤΔΒΚ», έχει αποκηρύξει τις οποιεσδήποτε προηγηθείσες συμφωνίες κορυφής. Όταν ακόμα και μεταγενέστερα οι Τάσσος Παπαδόπουλος και Δημήτρης Χριστόφιας επαναβεβαίωσαν τη συγκεκριμένη βάση λύσης, δεν δόθηκε περιεχόμενο σε αυτήν και είναι γι’ αυτό που σήμερα, σχεδόν 40 χρόνια μετά την εισβολή, εξακολουθούμε να μην μπορούμε να βρούμε κοινή συνισταμένη.
Η πρώτη φορά κατά την οποία δόθηκε συγκεκριμένο περιεχόμενο στην προτεινόμενη λύση ήταν με το Σχέδιο Ανάν το 2004, το οποίο απερρίφθη από τη συντριπτική πλειοψηφία του κυπριακού λαού, ενώ απερρίφθη και από τη συντριπτική πλειοψηφία των υποστηρικτών του ΔΗΣΥ και του ΑΚΕΛ. Συνεπώς, το ερώτημα το οποίο τίθεται, κατά πόσον δηλαδή είναι εφικτή αλλά και συνετή η αλλαγή της μορφής λύσης, προϋποθέτει απάντηση στο ερώτημα, ποια είναι η μορφή της λύσης και τι εννοούμε με τον όρο διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία. Πρέπει να ξεφύγουμε από την ονοματολογία, την αοριστολογία και τη θεωρία. Πιστεύω ότι η δική μας πλευρά δεν έχει ακόμη καταλήξει σε κοινή συνισταμένη.
-Κάποιος θα σας πει ότι με αυτά που λέτε παραπέμπετε σε μια λογική για λύση σε βάθος χρόνου, με όλα τα αρνητικά επακόλουθα, όπως η συνεχιζόμενη δημογραφική αλλοίωση, η εκμετάλλευση της πλειοψηφίας των ε/κ περιουσιών, μια όλο και αυξανόμενη ντε φάκτο αναγνώριση.
Στην Κύπρο δεν συζητούμε για μοντέλο κλασικής ομοσπονδίας. Στον βαθμό που η λύση αποτελεί απλή παραλλαγή του Σχεδίου Ανάν ή μετεξέλιξή του, δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή, διά τον απλούστατο λόγο ότι όταν θα τεθεί σε δημοψήφισμα θα απορριφθεί. Συνεπώς, το ερώτημα που τίθεται, «εάν όχι ομοσπονδία, τι;», από μόνο του θέτει το ερώτημα «τι ομοσπονδία εννοούμε;». Η λύση του Κυπριακού δυστυχώς δεν εξαρτάται από την ε/κ πλευρά. Η Τουρκία, ιδιαίτερα σήμερα, οραματίζεται νεο-οθωμανικές πολιτικές και δεν φαίνεται διατεθειμένη να δεχθεί οποιαδήποτε λύση στο Κυπριακό που θα αφήνει τους Κύπριους μόνους τους. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η πάροδος του χρόνου αφήνει πολύ αρνητικά αποτελέσματα, όμως δεν υπάρχει επίσης καμία αμφιβολία ότι με την πάροδο του χρόνου δημιουργούνται και για την ίδια την Τουρκία όλο και περισσότερα προβλήματα με τη μη λύση του Κυπριακού, το οποίο θα βρίσκει μπροστά της στις σχέσεις της με την Ε.Ε., όποιες και να είναι αυτές μελλοντικά.
-Θα μπορούσε βέβαια κάποιος να ισχυριστεί το ακριβώς αντίθετο: Η παρέλευση του χρόνου λειτουργεί ευεργετικά για την Τουρκία, καθώς, πέραν του ότι παγιώνει τις νέες πραγματικότητες που δημιουργούνται, αυξάνει ολοένα και περισσότερο την επιρροή της, λόγω του ρόλου που διαδραματίζει στη Μ. Ανατολή αλλά και του γεγονότος ότι από το έδαφός της περνούν σημαντικοί για τις δυτικές χώρες αγωγοί. Με αποτέλεσμα, τώρα, η Ε.Ε. να έχει περισσότερο ανάγκη την Τουρκία απ’ ό,τι η Τουρκία την Ε.Ε.
Να μου επιτρέψετε να διαφωνήσω. Είναι η πρώτη φορά τα τελευταία χρόνια που η Τουρκία έχει συγκρουστεί με τις ΗΠΑ και το Ισραήλ. Έχω επίσης την εντύπωση ότι η Τουρκία οδηγείται σε ένα καθαρά ισλαμικό κράτος, το οποίο κάθε άλλο παρά μοντέλο θα εξελιχθεί να είναι για αυτούς που προσπαθούν να την πλασάρουν σαν τέτοιο. Οι σχέσεις της με το Ισλάμ και το Ιράν αναπόδραστα θα την οδηγήσουν σε περαιτέρω απομάκρυνση από την Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Εντός της Ε.Ε. έχουμε τη δυνατότητα με έξυπνους χειρισμούς να δημιουργήσουμε νέους διαύλους, οι οποίοι θα είναι υποβοηθητικοί για την επίλυση του Κυπριακού. Στην πολιτική όλα αλλάζουν. Φτάνει να υπάρξει σωστή αξιοποίηση των δεδομένων. Η διάσταση των κοιτασμάτων φυσικού αερίου και η εκμετάλλευσή τους από την Κυπριακή Δημοκρατία σίγουρα δημιουργεί νέα δεδομένα, τα οποία αντισταθμίζουν σε πολύ μεγάλο βαθμό τις νεο-οθωμανικές προοπτικές του ερντογανικού κράτους.
Το ευρωπαϊκό χαρτί
-Με την πορεία που πήρε το Κυπριακό μετά το 2004, δεν θα λέγατε ότι το χαρτί της Ευρώπης, το οποίο τόσο έντονα προέβαλλαν κάποιοι προ του δημοψηφίσματος –συμπεριλαμβανομένου και εσάς–, έχει χρεοκοπήσει; Μιλούσατε για αλλαγή στο ισοζύγιο δυνάμεων, για έλεγχο της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας. Πόσο ρεαλιστική ήταν τελικά αυτή η εκτίμηση;
Δυστυχώς μετά το 2004 δεν έγινε σωστή αξιοποίηση του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος και της ένταξής μας στην Ε.Ε. Ούτε και σήμερα γίνεται, διότι οι κυβερνώντες ουδέποτε πίστεψαν στην Ε.Ε. για να την αξιοποιήσουν κατάλληλα. Αποτύχαμε να αξιοποιήσουμε ηγετικές χώρες στον χώρο της Ευρώπης, όπως τη Γαλλία και τη Γερμανία, οι οποίες απορρίπτουν την ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε. και προκρίνουν τη σύναψη ειδικής σχέσης. Μείναμε προσκολλημένοι και αγκυλωμένοι στον βρετανικό παράγοντα και στην πάγια πολιτική μας, ότι υποστηρίζουμε την ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε. με την προϋπόθεση λύσης του Κυπριακού.
-Μα πώς θα οδηγήσει αυτό την Τουρκία σε παραχωρήσεις στο Κυπριακό; Αφού απορρίπτει την ειδική σχέση, την οποία η Ε.Ε. επιζητεί διότι θεωρεί ότι θα είναι ευεργετική για την ίδια την Ένωση.
Η Τουρκία θα τεθεί προ του διλήμματος, όχι η Ευρώπη. Για να πάρει ακόμη και την ειδική σχέση, θα πρέπει κατά την άποψή μου να επιλύσει πρώτα το Κυπριακό.
-Το γεγονός ότι η πλευρά μας έχει απολέσει το ηθικό και νομικό πλεονέκτημα που διατηρούσε έναντι της Τουρκίας φαίνεται και από τις τελευταίες δικαστικές αποφάσεις (Ξενίδη Αρέστη, Δημοπούλου), οι οποίες τείνουν να επιλύσουν το περιουσιακό δυσμενέστερα από ό,τι προνοούσε το Σχέδιο Ανάν.
Οι αρνητικές δικαστικές αποφάσεις του ΕΔΑΔ σε καμία περίπτωση δεν είναι χειρότερες από αυτές που προνοούσε το Σχέδιο Ανάν. Η απόφαση στην υπόθεση «Δημόπουλος» ήταν καθαρά πολιτική απόφαση. Είναι χαρακτηριστικό ότι πρόσφατα ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, στον ετήσιο απολογισμό εργασιών του Δικαστηρίου, ανέφερε ότι είναι καλύτερα πολιτικά προβλήματα να επιλύονται όχι μέσω του Δικαστηρίου. Εκείνο που τόνισε το Δικαστήριο είναι ότι σε καμία περίπτωση κατοχή, λόγω εισβολής, δεν μπορεί να δημιουργήσει περιουσιακά δικαιώματα. Εναπόκειται στο κράτος-μέλος του Συμβουλίου της Ευρώπης να σταθμίσει όλους τους παράγοντες και να σχεδιάσει σύστημα αποκατάστασης, αποζημίωσης και ανταλλαγής, χωρίς το Δικαστήριο να απορρίπτει το ενδεχόμενο, αντί τιτλοποίησης στο όνομα του «χρήστη», παροχής αποζημίωσης ή εναλλακτικής περιουσίας.
Η δική μας πλευρά στις τελευταίες της προτάσεις παρερμήνευσε, κατά τη γνώμη μου, την εν λόγω απόφαση και έκρινε ότι για επί δεκαετίας χρήστες θα έπρεπε να παρέχεται η δυνατότητα τιτλοποίησης.
Οι διαφωνίες με τον ΔΗΣΥ
-Πόσο άνετα αισθάνεται ο Χρίστος Κληρίδης ευρισκόμενος στο ψηφοδέλτιο του μοναδικού κοινοβουλευτικού κόμματος που στήριξε το Σχέδιο Ανάν; Ανησυχεί ότι σε ενδεχόμενο νέο σχέδιο θα βρεθεί σε μια κατάσταση όπου οι θέσεις του θα είναι κάθετα αντίθετες από τις επίσημες θέσεις του κόμματος;
Η διαφορετικότητα της άποψης είναι και η ομορφιά της δημοκρατίας. Η συμμετοχή στο ψηφοδέλτιο του ΔΗΣΥ ως υποψηφίου κατ’ επιλογήν του προέδρου του, Ν. Αναστασιάδη, δεν ήταν «κεραυνός εν αιθρία». Να θυμίσω ότι στήριξα την υποψηφιότητα του Ιωάννη Κασουλίδη στις τελευταίες προεδρικές. Έκτοτε, με πρόσκληση του πρόεδρου του ΔΗΣΥ, συμμετέχω στο Προεδρικό Συμβούλιο και έχω καταθέσει γραπτώς πάμπολλες εισηγήσεις επί του συνταγματικού αλλά και επί του περιουσιακού. Ενήργησα, πιστεύω, κατά γενική ομολογία εποικοδομητικά, αμοιβαία σεβόμενος τη διαφορετικότητα της άποψης. Με αυτό τον τρόπο θα συνεχίσω να ενεργώ.
Η διαφορετικότητα της άποψης παραμένει. Πιστεύω όμως ότι το στοίχημα της επόμενης Βουλής είναι ο εκσυγχρονισμός των θεσμών, της οικονομίας, της δικαιοσύνης και του κράτους γενικότερα. Και εκεί θα πρέπει να επικεντρωθούμε.
http://www.kathimerini.com.cy/index.php?pageaction=kat&modid=1&artid=38443